Vlekkerige hyperpigmentatie
Wat is vlekkerige hyperpigmentatie?
Hyperpigmentatie is een veelvoorkomende aandoening waarbij delen van de huid donkerder kleuren door een overproductie van melanine, het pigment dat onze huid, haren en ogen kleurt. Het kan zich uiten als kleine vlekken of grotere verkleuringen en kent verschillende vormen en oorzaken. Bij vlekkerige hyperpigmentatie ontstaat een ongelijkmatige verkleuring van de huid, vaak door chronische zonbeschadiging en huidveroudering.
Hoe ziet vlekkerige hyperpigmentatie eruit?
Bij vlekkerige hyperpigmentatie ontstaan er lichtbruine tot donkere vlekken of pigmentverschuivingen, waardoor de huid een onregelmatige en vlekkerige teint krijgt. Soms zijn er ook witte plekken. Vaak zijn er ook andere tekenen van zonschade.
Hoe ontstaat vlekkerige hyperpigmentatie en bij wie komt het voor?
De belangrijkste oorzaak van vlekkerige hyperpigmentatie is UV-straling. Blootstelling aan zonlicht of zonnebank versnelt huidveroudering (photoaging). Pigmentcellen (melanocyten) maken hierbij meer melanine aan en het pigment wordt ongelijkmatig verdeeld, waardoor de huid een vlekkerig uiterlijk krijgt.
Vlekkerige hyperpigmentatie kan bij alle huidtypes voorkomen, maar komt vaker voor bij mensen met een lichte huid, mensen die langdurig in de zon verblijven, zoals bij buitenberoepen of hobby’s, en bij sporters die veel buiten trainen. De eerste tekenen verschijnen vaak al vanaf 25 tot 30 jaar.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van het klinische beeld en door middel van dermatoscopie, een vergrotende loep met verlichting. Wij maken ook foto’s met de Visia® om de huidafwijkingen en de omliggende huid gedetailleerd in kaart brengen. Het is belangrijk om vlekkerige hyperpigmentatie te onderscheiden van andere oorzaken van hyperpigmentatie, omdat de behandeling hiervan kan verschillen.
Vlekkerige hyperpigmentatie kan lijken op:
- Melasma
- Vlakke verruca seborrhoica (ouderdomswratten)
- Post-inflammatoire hyperpigmentatie (hyperpigmentatie na ontsteking van de huid)
- Lentigines (ouderdomsvlekken)
- Efeliden (sproeten)
- Ochronose (blauwgrijze hyperpigmentatie, vaak geassocieerd met langdurig hydrochinongebruik)
- Hyperpigmentatie door geneesmiddelen (bijv. door minocycline, amiodaron, antimalariamiddelen of antidepressiva)
- Hori’s naevus en Naevus van Ota (diepe dermale pigmentatie)
- Aquired macular dermal hyperpigmentation (AMDH), waaronder:
- Ashy dermatosis (erythema dyschromicum perstans) – blauwgrijze maculaire hyperpigmentatie zonder voorafgaande inflammatie.
- Lichen planus pigmentosus – diffuse of reticulair gepigmenteerde maculae, vaak voorkomend op zonblootgestelde gebieden of in huidplooien.
- Melanodermatitis toxica (voorheen Riehl’s melanosis genoemd) – hyperpigmentatie veroorzaakt door contact met fotosensitieve chemicaliën (bijvoorbeeld in cosmetica of parfum).
Hoe wordt vlekkerige hyperpigmentatie behandeld?
De behandeling van hyperpigmentatie hangt af van de oorzaak en de diepte van het pigment. Ligt het pigment in de epidermis (opperhuid), dan is het meestal goed te behandelen. Bevindt het zich dieper, in de dermis (lederhuid), dan is behandeling lastiger. Bij vlekkerige hyperpigmentatie zit het pigment meestal in de epidermis en is het goed behandelbaar.
Wij behandelen vlekkerige hyperpigmentatie onder andere met medische crèmes (zoals hydrochinon, azelaïnezuur en vitamine A-zuur), chemische peelings, fotodynamische therapie, polynucleotiden, microneedling met pigmentremmers en cryotherapie. Elke methode heeft voor- en nadelen, die de arts vooraf met je bespreekt. De keuze hangt af van de kenmerken van de huidafwijkingen en het gewenste cosmetische resultaat. Vaak werkt een combinatie van behandelingen het best.
Dagelijks gebruik van zonnebrandcrème met SPF 50, die beschermt tegen UVB, UVA en blauw licht, is altijd noodzakelijk.