Keratosis pilaris (schuurpapierhuid)
Wat is keratosis pilaris?
Keratosis pilaris is een veelvoorkomende, onschuldige huidaandoening waarbij kleine, ruwe bultjes ontstaan door ophoping van keratine rond de haarzakjes. Deze bultjes worden vaak omschreven als kippenvel of een schuurpapierhuid en komen vooral voor op de bovenarmen, benen en billen.
Hoe ziet keratosis pilaris eruit?
Keratosis pilaris wordt gekenmerkt door kleine, ruw aanvoelende bultjes die huidkleurig, rood of bruin kunnen zijn. De huid is vaak droog of schilferig en voelt ruw aan. De klachten verschillen per persoon en variëren in ernst. Soms raken de bultjes ontstoken (folliculitis) en kunnen ze donkere vlekjes achterlaten (post-inflammatoire hyperpigmentatie).
Hoe ontstaat keratosis pilaris en bij wie komt het voor?
Bij keratosis pilaris is door erfelijke aanleg de vernieuwing van de huid verstoort. Normaal schilferen oude huidcellen af, maar bij keratosis pilaris hoopt te veel hoornmateriaal (keratine) zich op rond de haarzakjes. Dit veroorzaakt verstoppingen en kleine, ruwe bultjes.
Keratosis pilaris komt vaak voor en wordt gezien bij 50–80% van de kinderen en pubers en bij ongeveer 40% van de volwassenen. Het treedt vaker op bij mensen met een droge of gevoelige huid, zoals bij eczeem, en kan binnen families vaker voorkomen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van het klinische beeld en door middel van dermatoscopie, een vergrotende loep met verlichting. Soms is weefselonderzoek nodig via een biopt, vooral bij twijfel over de diagnose.
Keratosis pilaris kan lijken op andere huidziekten, waaronder:
- Lichen spinulosis: Een zeldzame aandoening met kleine, ruwe, haarzakjesachtige bultjes die plotseling ontstaan.
- Lichen nitidus: Een huidziekte met kleine, glanzende, huidkleurige bultjes, vaak op de romp en ledematen.
- Disseminate and recurrent infundibular folliculitis: Een vorm van terugkerende ontsteking van de haarzakjes met jeukende bultjes.
- Pityrosporum folliculitis: Een gistinfectie van de haarzakjes die jeukende, acne-achtige bultjes veroorzaakt.
- Folliculair eczeem: Een vorm van eczeem waarbij de ontsteking zich rondom de haarzakjes bevindt.
- Lichen planopilaris van de romp: Een ontstekingsziekte die haaruitval en littekens kan veroorzaken.
- Pityriasis rubra pilaris: Een zeldzame huidaandoening met schilferende, rood-oranje verkleuringen en verhoorning rond haarzakjes.
- Folliculotrope mycosis fungoides: Een zeldzame vorm van huidlymfoom waarbij de haarzakjes zijn aangetast.
Hoe wordt keratosis pilaris behandeld?
Keratosis pilaris is meestal goed te behandelen met exfoliërende crèmes en chemische peelings, maar komt vaak terug zodra de behandeling wordt gestopt. Wij behandelen keratosis pilaris onder andere met keratolytische (hoornoplossende) producten op basis van ureum, salicylzuur en fruitzuren, met medische crèmes zoals vitamine A-zuur (tretinoïne), en met chemische peelings voor het lichaam. De keuze hangt af van de kenmerken van de huidafwijking en het gewenste cosmetische resultaat.