Pityriasis Versicolor
Wat is pityriasis versicolor?
Pityriasis versicolor, ook wel zomergist genoemd, is een oppervlakkige huidaandoening die wordt veroorzaakt door een gist die van nature op de huid voorkomt (Malassezia spp). Bij pityriasis versicolor ontstaan lichte of donkere vlekjes op de huid, vaak met een fijne schilfering. De vlekjes komen meestal voor op de borst, rug, schouders en hals, maar soms ook op het gezicht. De aandoening is onschuldig, maar kan erg uitgebreid en cosmetisch storend zijn.
Hoe wordt pityriasis versicolor behandeld?
De behandeling begint met een beoordeling door de arts en het bevestigen van de diagnose. De behandeling richt zich op het verminderen van de gist en het herstellen van de normale huidskleur. De gist kan worden behandeld met schimmeldodende shampoos of crèmes, zoals ketoconazol of seleniumsulfide. Bij uitgebreide klachten kan ook orale gistdodende medicatie worden gegeven, zoals itraconazol. Nadat de gist is behandeld, kunnen de vlekken nog maanden zichtbaar blijven. De normale huidskleur komt meestal pas terug in de zomer, als de huid weer in de zon komt.
Hoe ontstaat pityriasis versicolor?
Pityriasis versicolor ontstaat door overmatige groei van Malassezia-gisten, dezelfde gist die ook roos en seborroïsch eczeem veroorzaakt. Deze gisten leven bij iedereen op de huid, maar kunnen bij sommigen huidreacties geven waarbij de pigmentaanmaak wordt geremd of gestimuleerd, wat lichte of donkere vlekken veroorzaakt. De verkleuring valt vaak meer op na zonblootstelling, omdat de aangedane huid niet bruint.
Pityriasis versicolor komt vooral voor bij tieners, jongvolwassenen en mensen met een vette huid door actievere talgklieren. De aandoening is vaker te zien in warme, vochtige klimaten, in de zomer en bij overmatig zweten. Een verminderde afweer of hormonale veranderingen vergroten het risico.
Welke klachten geeft pityriasis versicolor?
Pityriasis versicolor kan gepaard gaan met jeuk. Hoewel de meeste mensen weinig tot geen klachten hebben van de huidafwijkingen, vinden ze de plekken vaak wel cosmetisch storend.
Hoe ziet pityriasis versicolor eruit?
Bij pityriasis versicolor vallen vooral de lichtere vlekjes (hypopigmentatie) op. Deze zijn vaak beter zichtbaar na zonblootstelling, omdat de aangedane huid niet meebruint. Hier komt ook de naam zomergist vandaan. Soms zijn de vlekjes juist donkerder dan de normale huid (hyperpigmentatie), of komen lichte en donkere vlekjes samen voor (gemengde vormen). De vlekjes zijn meestal ovaal of rond en kunnen samenvloeien tot grotere gebieden. Er is bijna altijd een lichte schilfering aanwezig, die beter zichtbaar wordt door de huid strak te trekken. Soms kan er een wat rozige zweem zichtbaar zijn door lichte ontsteking van de huid. Bij sommige personen kunnen zeer grote gebieden zijn aangedaan.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose pityriasis versicolor wordt meestal gesteld op basis van het klinische beeld. De arts kijkt naar de huid en beoordeelt de kleur, schilfering en verspreiding van de vlekjes, eventueel ook met een speciale loep (dermatoscoop). Soms wordt aanvullend onderzoek gedaan om de diagnose te bevestigen, zoals microscopisch onderzoek met een plakbandpreparaat of een speciale lamp (de Woods lamp).
Andere aandoeningen die kunnen lijken op pityriasis versicolor zijn:
- Vitiligo (waarbij de huid echt pigment verliest)
- Seborroïsch eczeem (dat vaak roodheid en meer jeuk geeft)
- Pityriasis alba (droge, lichte vlekjes die vaak in het gezicht voorkomen)
- Progressieve maculaire hypomelanose (lichte, niet-schilferende vlekjes veroorzaakt door een bacterie)
- Postinflammatoire hypopigmentatie (lichte vlekjes na huidontsteking of wondjes)
- Nummulair eczeem (ronde, jeukende eczeemplekken)
- Tinea corporis (ringworm, schilferende ringvormige plekken veroorzaakt door een schimmel)
- Psoriasis guttata, vooral in de herstelfase (kleine, rode, schilferende vlekjes over het hele lichaam).
Een goede diagnose zorgt voor de juiste behandeling en vermindert de kans dat klachten terugkomen.